Wspieranie całościowego rozwoju dziecka jest najważniejszym celem  wychowania przedszkolnego, zapisanym w podstawie programowej wychowania przedszkolnego. Wsparcie to jest realizowane przez proces opieki, wychowania i nauczania-uczenia się, co umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń. W efekcie takiego wsparcia dziecko osiąga dojrzałość do podjęcia nauki
w szkole.   

 

Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym (3-7 lat) to powiązane i wzajemnie uzupełniające się sfery:

 

• sfera rozwoju fizycznego
• sfera rozwoju emocjonalnego
• sfera rozwoju społecznego
• sfera rozwoju poznawczego     

 

We wszystkich sferach zachodzą istotne zmiany, które powinny następować równocześnie. Mówimy wtedy o harmonijnym rozwoju dziecka, gdy wszystkie sfery  są na tym samym poziomie.

Jak możemy stwierdzić czy dziecko harmonijnie sie rozwija? Ważna jest tu obserwacja - nauczycielki w przedszkolu prowadzą arkusze obserwacyjne dzieci  i porównują umiejętności zdobywane przez przedszkolaków do skal rozwojowych ( umiejętności, które powinno osiągnąć dziecko we właściwym dla siebie wieku rozwojowym). Rodzice również mają takie możliwości i mogą skorzystać z profili rozwojowych zamieszczonych poniżej
 i udostępnionych w wersji papierowej na tablicy przy domofonie.

 

PROFIL ROZWOJOWY 3-LATKA

 

PROFIL ROZWOJOWY 4-LATKA

 

PROFIL ROZWOJOWY 5-LATKA 

 

PROFIL ROZWOJOWY 6-LATKA

 

Oczywiście drobne odstąpienia od normy nie są powodem do natychmiastowego szukania pomocy u specjalisty, ponieważ nie są to normy graniczne. Każde dziecko ma indywidualne tempo rozwoju, może być ono wolniejsze, ale nie znaczy, że nieharmonijne. Warto jednak podzielić się swoimi spostrzeżeniami z nauczycielką, aby wspólnie zaplanować dalsze wsparcie dla dziecka.

 

Na tempo rozwoju mogą wpływać różnorodne czynniki:

• czynniki wewnętrzne, np. uwarunkowania genetyczne, układ hormonalny, leczenie farmakologiczne
• zewnętrzne, np. środowisko, w jakim wychowuje się dziecko (rytm dnia, jakość relacji z opiekunami, zapewnienie stymulujących warunków rozwoju).

 

Kontakt z rodzicami ma ogromny wpływ na rozwój psychiczny i emocjonalny, a także na pozostałe sfery. Od mamy i taty dziecko uczy się świadomości swoich uczuć oraz sposobu ich wyrażania, na tym buduje obraz samego siebie i poczucie własnej wartości, wizerunek swojego ciała. Reagowanie rodziców w sytuacjach dla dziecka stresujących wpływa na rozwój jego ośrodków mózgowych. Brak wsparcia w takich sytuacjach może powodować w przyszłości zbyt silne reakcje emocjonalne na niewielkie stresory. Od rodziców maluch uczy się także postaw i zachowań, np. nastawienia do aktywności fizycznej, ogólnego stylu życia, podejścia do drugiego człowieka.

 

Co robić, jeżeli zauważamy, że umiejętności dziecka znacznie odbiegają od tych przewidzianych dla aktualnego wielu  przedszkolaka?

Warto porozmawiać z nauczycielką, która prowadzi arkusz obserwacji dla każdego ze swoich podopiecznych, służący do diagnozy  aktualnych umiejętności, możliwości i potrzeb dziecka.

 

Do czego służy diagnoza:

• umożliwia wszechstronne poznanie dziecka
•  daje odpowiedź na jakim poziomie rozwoju w poszczególnych sferach znajduje się dziecko
• jakie są jego mocne i słabe strony
• określa deficyty i potencjał rozwojowy w poszczególnych sferach
• informuje o brakach w wiadomościach i umiejętnościach, zaniedbaniach
• podpowiada jak można wykorzystać codzienne sytuacje dla wspomagania rozwoju dziecka
• jest bazą do poszukiwania przyczyn trudności (przyczyny tkwiące w środowisku rodzinnym, przedszkolnym, w samym dziecku)
• pomaga zrozumieć motywy zachowania dziecka ( określa jego właściwości psychiczne, potrzeby i przeżycia)
• wskazuje zakres pomocy koniecznej dla dziecka, by funkcjonowało na swoim najwyższym poziomie

 

            W diagnozie funkcjonalnej pedagogicznej nauczyciel nie tylko określa aktualny poziom rozwoju, ale także próbuje ustalić przyczyny i zależność między rozwojem i zachowaniem dziecka a czynnikami, które na to wpływają. Dlatego ważna jest współpraca z rodzicami. Gdy nauczyciel przeprowadza wywiad z rodzicem, może zapytać  np. czy dziecko ma pełną rodzinę, ile osób mieszka w domu, kto najczęściej pełni opiekę i ma największy wpływ na wychowanie, jak dziecko spędza wolny czas, jakie występują problemy zdrowotne, itp. Próbuje w ten sposób ustalić przyczynę trudności i pomóc dziecku. Zadaniem nauczycieli  jest najbardziej efektywna pomoc dziecku. Czasami potrzebna jest bardziej szczegółowa, specjalistyczna diagnoza, którą przeprowadza poradnia psychologiczno-pedagogiczna właściwa dla miejsca zamieszkania dziecka.

 

Jakie sfery rozwojowe obejmuje diagnoza pedagogiczna:

• motoryka duża ( sprawność ruchowa), tzn.: sprawność narządu ruchu, umiejętność chodzenia, biegania, podskakiwania, utrzymywania równowagi ale także np. umiejętność samodzielnego ubierania i rozbierania się
• motoryka mała (sprawność manualna i grafomotoryczna), tzn.; sprawność rąk, umiejętność trzymania kredki, koordynacja ruchów ręki pod kontrolą wzroku, sprawność graficzna
• percepcja wzrokowa, tzn.: koncentracja wzroku na przedmiocie, wyodrębnianie przedmiotów na obrazkach, wyszukiwanie różnic i podobieństw, pamięć wzrokowa
• orientacja przestrzenna, tzn. rozumienie określeń dotyczących położenia przedmiotów w przestrzeni, określanie kierunków, rozróżnianie prawej i lewej strony, orientacja na kartce papieru
• percepcja słuchowa, tzn.: rozróżnianie dźwięków w otoczeniu i w mowie, pamięć słuchowa, analiza i synteza słuchowa wyrazów (dzielenia na sylaby i głoski)
• mowa, tzn.: budowa i sprawność aparatu artykulacyjnego (ocena logopedy), rozumienie mowy, zasób słownika, konstruowanie zdań, umiejętność opowiadania
• myślenie, tzn.: liczenia, klasyfikowanie, odejmowanie i dodawanie na konkretach
• sfera emocjonalno-społeczna, tzn.: kontrolowanie potrzeb fizjologicznych, umiejętności samoobsługowe, komunikowanie się z otoczeniem, obdarzanie uwagą, funkcjonowanie zadaniowe, przestrzeganie zasad i umów, wyrażanie i kontrola emocji, kontakty z rówieśnikami

 

Informując rodziców o zdiagnozowanych trudnościach mamy na celu przede wszystkim dobro dziecka, aby pomoc zorganizowana w domu i w przedszkolu zapobiegała pogłębianiu się trudności i niekorzystnym zmianom w zachowaniu przedszkolaka (np. niechęć do uczęszczania do przedszkola), wyrównywała szanse edukacyjne i umożliwiała osiągnięcie sukcesu na miarę możliwości dziecka.

 

 

RYZYKO DYSLEKSJI U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

 

 

Co dalej, kiedy przedszkolak przejawia trudności rozwojowe?

Jakie działania są podejmowane, gdy dziecko otrzymuje opinię z poradni psychologiczno - pedagogicznej?       

 

Jak wygląda kształcenie specjalne dziecka, u którego zdiagnozowano niepełnosprawność?

 

Odpowiedzi na te pytania w zakładce

 

POMOC PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA

 

 

 

 

 

1. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego
2. Rozwój-wychowanie-edukacja. Program wychowania przedszkolnego, A. Stalmach-Tkacz, K. Mucha
3. Harmonijny rozwój dziecka, S. Goddard Blythe
4. Nauczycielska diagnoza gotowości do podjęcia nauki szkolnej ,  E. Gruszczyk-Kolczyńska,  E. Zielińska